Saturday, 9 June 2018

അക്ഷരസാഗരം ശാന്തമായി

ഭാഷയിലെ നെല്ലും പതിരും വേർതിരിച്ചുതരാൻ ഇനി പന്മനയില്ല. ഭാഷയിലെ തെറ്റുകൾ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി നല്ല മലയാളം എഴുതാൻ സദാ പ്രേരിപ്പിച്ച് എല്ലാവരുടെയും ഗുരുവായി മാറിയ പന്മന രാമചന്ദ്രൻ നായർക്ക് തലസ്ഥാന നഗരം യാത്രചൊല്ലി. പതിറ്റാണ്ടുകൾ നീണ്ട അദ്ധ്യാപനത്തിലെ ശിഷ്യസമ്പത്തും സഹാദ്ധ്യാപകരും പന്മനയെ വായിച്ചറിഞ്ഞവരും സാഹിത്യ, സാംസ്‌കാരിക, രാഷ്ട്രീയ മേഖലയിലെ ശ്രദ്ധേയ വ്യക്തികളും പ്രിയപ്പെട്ട പന്മന സാറിന് അന്ത്യാഞ്ജലിയർപ്പിക്കാൻ വഴുതക്കാട്ടെ 'കൈരളി'യിലും തൈക്കാട് ശാന്തികവാടത്തിലുമെത്തി.
           വിദ്യാഭ്യാസ കാലം തൊട്ടുള്ളതാണ് പന്മന രാമചന്ദ്രൻ നായർക്ക് തിരുവനന്തപുരവുമായുള്ള ബന്ധം. ഗവ.ആർട്‌സ് കോളേജിൽ ഇന്റർമീഡിയറ്റ് (പ്ലസ്ടു) പഠിക്കാനായിട്ടാണ് 1950ൽ പന്മന തിരുവനന്തപുരത്ത് എത്തുന്നത്. ഈ കാലത്താണ് സാമൂഹിക, സാംസ്‌കാരിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ അദ്ദേഹം സജീവമാകുന്നത്. കോളേജിലെ അദ്ധ്യാപകരും സാഹിത്യകുതുകികളായ സഹപാഠികളും പന്മനയുടെ കഴിവുകളെ പോഷിപ്പിച്ചു. പഠനശേഷം പന്മനയിൽ ഗ്രന്ഥശാല സ്ഥാപിക്കാൻ അദ്ദേഹം മുൻകൈയെടുത്തു. പന്മന രാമചന്ദ്രൻപിള്ളയിലെ സാമൂഹ്യപ്രവർത്തകനെയും എഴുത്തുകാരനെയും ഊതിക്കാച്ചിയെടുത്തത് ഗ്രന്ഥശാലാ പ്രവർത്തനമാണ്.
            തിരുവനന്തപുരത്തേക്കുള്ള പന്മനയുടെ രണ്ടാംവരവ് പി.ജി പഠനത്തിനായിട്ടാണ്. കുട്ടിക്കാലം തൊട്ടേ കവിതയെഴുതിത്തുടങ്ങിയ പന്മനയ്ക്ക് ചങ്ങമ്പുഴയോടായിരുന്നു ആരാധന. ചങ്ങമ്പുഴ ഇരുന്നു പഠിച്ച ക്ലാസിൽ പഠിക്കണമെന്ന് അതിയായ മോഹം തോന്നി. പക്ഷേ ബിരുദം സയൻസിലായിരുന്നു. ഉപഭാഷയായി പഠിച്ചത് സംസ്‌കൃതവും. പ്രസിദ്ധീകരിച്ച മലയാളം കവിതകളുടെ കോപ്പിയും വച്ച് തിരുവനന്തപുരം യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജിൽ മലയാളം എം.എയ്ക്ക് അപേക്ഷിച്ചു. പ്രവേശനം കിട്ടിയില്ല. പ്രൊഫ. കോന്നിയൂർ മീനാക്ഷിയമ്മയായിരുന്നു വകുപ്പദ്ധ്യക്ഷ. നിരന്തര ശല്യം കാരണം വകുപ്പ് ഉപാദ്ധ്യക്ഷനായ ഇളംകുളം കുഞ്ഞൻപിള്ളയുമായി ആലോചിച്ച് പന്മനയെക്കൊണ്ട് ഒരു ഉപന്യാസമെഴുതിച്ചു. ഉപന്യാസം രണ്ടപേർക്കും ഇഷ്ടപ്പെട്ടു. അങ്ങനെ ഒരു സ്‌പെഷ്യൽ കേസായി യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജിൽ മലയാളം എം.എയ്ക്ക് പ്രവേശനം കിട്ടി. നോവലിസ്റ്റായി അന്നേ അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ജി.വിവേകാനന്ദനായിരുന്നു കോളേജിലെ പ്രിയ സുഹൃത്ത്. എം.എ പരീക്ഷയിൽ ഒന്നാംറാങ്കും ഡോഗോദവർമയുടെ പേരിലുള്ള മെഡലും വാങ്ങി മീനാക്ഷിയമ്മ ടീച്ചറോടും ഗോദവർമ സാറിനോടും പന്മന നീതികാട്ടി.
തിരുവനന്തപുരത്തെ പഠനവും ജീവിതവും എഴുത്തുകാരും സാംസ്‌കാരിക പ്രവർത്തകരുമായുള്ള ബന്ധവും പന്മയിലെ സാഹിത്യപ്രവർത്തകനെ വളർത്തി. കേരള ഗ്രന്ഥശാലാ സംഘം ഭരണസമിതിയിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പന്മന ഗ്രന്ഥാലോകം മാസികയുടെ സഹപത്രാധിപരായി. എസ്.ഗുപ്തൻനായർ ആയിരുന്നു പത്രാധിപർ. 1959 ൽ ഗ്രന്ഥാലോകം വിശേഷാൽ പതിപ്പ് പ്രസിദ്ധീകരിക്കാൻ ഭരണസമിതി തീരുമാനിച്ചപ്പോൾ തിരുവനന്തപുരത്തെ സാഹിത്യകാരന്മാരെ നേരിട്ടു കണ്ട് സൃഷ്ടികൾ വാങ്ങുന്ന ജോലി പന്മനയ്ക്കായിരുന്നു. അതിനിടയിൽ കേശവദേവിനെക്കൊണ്ട് ഗ്രന്ഥാലോകത്തിന്റെ വശേഷാൽ പതിപ്പിൽ 'വായനശാല വാസൂള്ള' എന്ന കഥ എഴുതിക്കാൻ കഴിഞ്ഞതാണ് അവിസ്മരണീയമായ സംഭവം. കഥയ്ക്കുള്ള 75 രൂപ പ്രതിഫലം നൽകിയപ്പോൾ 50 രൂപ മതിയെന്നുപറഞ്ഞ് 25 രൂപ മടക്കി പന്മനയെ ഏൽപ്പിച്ചു.
ശൂരനാട് കുഞ്ഞൻപിള്ള എഡിറ്ററായിരുന്ന മലയാളം ലക്‌സിക്കനിൽ രണ്ടുവർഷം ജോലിചെയ്ത ശേഷമാണ് കോളേജ് അദ്ധ്യാപനത്തിലേക്ക് കടന്നത്. പാലക്കാട് വിക്ടോറിയ കോളേജ്, ചിറ്റൂർ ഗവകോളേജ്, തലശ്ശേരി ബ്രണ്ണൻ കോളേജ് എന്നിവിടങ്ങളിലെ അദ്ധ്യയനത്തിനു ശേഷമാണ് പന്മന താൻ പഠിച്ച കലാലയമായ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജിലേക്കു വരുന്നത്. ഇതോടെ തിരുവനന്തപുരവുമായുള്ള ബന്ധം വീണ്ടും തുടരാൻ അവസരമൊരുങ്ങി. പിന്നീട് വിരമിക്കുന്നതുവരെ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജിൽ തുടർന്ന പന്മനയ്ക്ക് തലസ്ഥാനത്ത് വലിയ ശിഷ്യസമ്പത്തും ബന്ധങ്ങളും ലഭിച്ചു. ശിഷ്യരെക്കാളേറെ പന്മനയുടെ ഭാഷാശൈലീ പുസ്തകങ്ങൾ വായിച്ചുണ്ടായ ആരാധകരായിരുന്നു ഏറെയും.
       1987ൽ യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി കോളേജിൽ നിന്നും മലയാള വിഭാഗം മേധാവിയായാണ് അദ്ധ്യാപന ജീവിതത്തിൽ നിന്ന് വിരമിച്ചത്. കേരള യൂണിവേഴ്‌സിറ്റി സെനറ്റ് അംഗമായിരിക്കെ സർവകലാശാലയുടെ പരീക്ഷ നടത്തിപ്പും ഫലപ്രഖ്യാപനവും കുറ്റമറ്റതാക്കാൻ പന്മന മുന്നോട്ടുവച്ച അഞ്ചു നിർദ്ദേശങ്ങൾ സമൂഹശ്രദ്ധ പിടിച്ചുപറ്റി. അതേവർഷം സർവകലാശാലയുടെ സുവർണ ജൂബിലിയോട് അനുബന്ധിച്ച് സമിതിയംഗം എന്ന നിലയ്ക്ക് വിഖ്യാത ചരിത്രകാരൻ എ.ശ്രീധരമേനോനെക്കൊണ്ട് സർവകലാശാലയുടെ ചരിത്രം രണ്ട് ബൃഹദ് ഗ്രന്ഥങ്ങളാക്കി പുറത്തിറക്കാനും മുൻകൈയെടുത്തു.
വഴുതക്കാട് ഗാന്ധിനഗറിൽ 'കൈരളി'യിലെ വിശ്രമകാലത്ത് ഭാഷാശുദ്ധിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മേഖലയിൽ പന്മന കൂടുതൽ സജീവമായി. ശിഷ്യരും ഭാഷാപ്രേമികളും ഈ കാലത്ത് നിരന്തരം പന്മനയെ കാണാൻ വീട്ടിലേക്ക് എത്തുമായിരുന്നു. ശിഷ്യന്മാർ ചേർന്ന് 'കൈരളിയുടെ കാവലാൾ' എന്ന പേരിൽ ശതാഭിഷേകഗ്രന്ഥം പുറത്തിറക്കിയിരുന്നു. ഭാഷയ്ക്കായി എഴുതാനും ശബ്ദമുയർത്താനും പ്രായം ഒരിക്കലും പന്മനയ്ക്ക് തടസ്സമാകയിരുന്നില്ല. ഭാഷാപരമായ സംശയങ്ങൾ ചോദിച്ചുകൊണ്ട് എല്ലാ ദിവസവും ആരെങ്കിലും വിളിക്കുകയോ നേരിട്ടെത്തുകയോ ചെയ്യുമായിരുന്നു. ആശുപത്രിയിലാകുന്നതിനു ദിവസങ്ങൾ മുമ്പ് വരെ ഈ പതിവ് തുടർന്നു. അദ്ധ്യാപകന്റെ അവധാനതയോടെ അവയ്‌ക്കെല്ലാം മറുപടി പറയാൻ അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധിച്ചു. തെറ്റ് തിരുത്താനും നല്ല മലയാളം എഴുതിപ്പിക്കാനും കൈരളീമുറ്റത്തെ കസേരയിൽ ഇനി ആ സാന്നിദ്ധ്യമില്ലെന്ന തിരിച്ചറിവ് ഏറെ വേദനയുണ്ടാക്കുന്നതാണ്.

കേരളകൗമുദി, 2018
ജൂൺ 7
മരണത്തിന്റെ സർഗലാവണ്യം

എഴുപതുകളിൽ രൂപം കൊണ്ട സമാന്തര സിനിമാ ശാഖയിലൂടെയാണ്‌ലോക സിനിമയുടെ ആകാശത്തിലേക്ക് മലയാള സിനിമനോക്കിത്തുടങ്ങിയത്. അടൂർഗോപാലകൃഷ്ണനും പി.എൻമേനോനും തുടക്കമിടുകയും അരവിന്ദൻ, കെ.ജിജോർജ് എന്നിവരിലൂടെ തുടരുകയും ചെയ്ത ഈ ശാഖ മലയാള സിനിമയുടെ ചരിത്രത്തിൽ എക്കാലത്തേക്കുമുള്ള ഈടുവയ്പുകളെന്നോണമുള്ള സൃഷ്ടികളാണ് സംഭാവന ചെയ്തത്. സിനിമ നപ്രിയ ശീലങ്ങൾക്കനുസൃതമായി അതത് കാലത്തെ മാറ്റങ്ങൾ ഉൾക്കൊണ്ട് മുന്നേറിയെങ്കിലും സമാന്തര പാതയിലെ സിനിമകൾക്ക്‌വേറിട്ടൊരു ഇടം എക്കാലത്തും ലഭിച്ചു. കെ.ജിജോർജിന്റെയും ഭരതന്റെയും പദ്മരാജന്റെയും തീർത്തും സമാന്തരമല്ലാത്ത സിനിമാ പരിശ്രമങ്ങളുടെ പുതുകാല തുടർച്ചയാണ് ആഷിക് അബുവിലും ലിജോജോസ് പെല്ലിശ്ശേരിയിലും ദിലീഷ്‌പോത്തനിലുമെല്ലാം കാണുന്നത്.
    പി.എഫ്.മാത്യൂസിന്റെ ചാവുനിലങ്ങൾ എന്ന കഥയെ മൂലപ്രമേയമാക്കി ലിജോജോസ് പെല്ലിശ്ശേരി സംവിധാനം ചെയ്ത ഈ.മ.യൗ (ഈശോ മരിയം ഔസേപ്പ്) കാഴ്ചയെലോകവിതാനത്തിലേക്ക് ഉയർത്തുന്ന സംവിധായകന്റെ ക്രാഫ്റ്റ് കൊണ്ടാണ് ശ്രദ്ധേയമാകുന്നത്.
    ക്ലാസിക്കുകൾ ഒരിക്കലേ സംഭവിക്കാറുള്ളൂ എന്നു പറയാറുണ്ട്. പ്രതിഭാധനനായ ഒരു വ്യക്തിയിൽ നിന്ന് പലപ്പോഴായി ഉണ്ടാകുന്ന സൃഷ്ടികൾ ഇതായിരുന്നോ ആ ക്ലാസിക്ക് എന്നുതോന്നിപ്പിക്കും വിധം മാറിമറിയാറുമുണ്ട്. പുതുതലമുറ മലയാള സംവിധായകരുടെ പതാകവാഹകരിൽ മുൻപന്തിയിലുള്ള ലിജോജോസ് പെല്ലിശ്ശേരിയിൽ നിന്ന് ഇനിയുമേറെ പ്രതീക്ഷിക്കാം എന്ന ശുഭപ്രതീക്ഷയാണ് ഈ.മ.യൗ എന്ന സിനിമ നൽകുന്നത്. 
    മാജിക്കൽ റിയലിസം പരീക്ഷിച്ച് ആമേൻ എന്ന അഭിമാന സിനിമ മലയാളത്തിന് തന്ന ലിജോ ഈ.മ.യൗവിൽ എത്തുമ്പോൾ പൂർവ്വഭാരങ്ങളെല്ലാമൊഴിഞ്ഞ് തീർത്തും വ്യത്യസ്തമായ ഭൂമികയും മനുഷ്യരെയും അവരുടെ ജീവിതവുമാണ് ഒരുക്കിയിട്ടുള്ളത്. മാജിക്കൽ റിയലിസത്തിന്റെ സാധ്യത വിട്ടുകളയാൻ ഇവിടെയും ലിജോ തയ്യാറാവുന്നില്ലെന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. ഒരു മരണവും അതിന്റെ സ്വാഭാവികമായ തുടർച്ചയും ഏതു കാലത്തേക്കും ഏതുദേശത്തേക്കും ഇണങ്ങുംവണ്ണം ആവിഷ്‌കരിക്കുകയാണ് ഈ സിനിമയിൽ. മരണം ഏറ്റവും സർഗാത്മകമായി ആവിഷ്‌കരിച്ച മലയാള സിനിമ എന്ന തരത്തിലായിരിക്കും ഈ.മ.യൗ ചരിത്രത്തിൽ അടയാളപ്പെടുത്തുക.
   
               തീരദേശമാണ് ഈ.മ.യൗവിന് പശ്ചാത്തലമാകുന്നത്. തന്റെ മരണാന്തര ചടങ്ങുകൾ തുറ കണ്ട ഏറ്റവും വലിയ ശവമഞ്ചഘോഷയാത്രയാകണമെന്നാണ് വാവച്ചന്റെ ആഗ്രഹം. അത്ര വലിയ മരണാനന്തര ശുശ്രൂഷ നൽകാൻ ത്രാണിയില്ലെങ്കിലും അങ്ങനെ തന്നെ ചെയ്യാമെന്ന് മകൻ ഈശി അപ്പന് വാക്കും കൊടുക്കുന്നു. വാവച്ചന്റെ മരണശേഷം നടക്കുന്ന അവിചാരിതമായ സംഭവവികാസങ്ങളിലേക്കാണ് സിനിമ പിന്നീട് സഞ്ചരിക്കുന്നത്. ഇവിടെ പള്ളിയും നിയമവും വ്യവസ്ഥിതിയും എങ്ങനെ ഒരു സാധാരണക്കാരന്റെ ജീവിതത്തിലും മരണത്തിലും ഇടപെടുന്നു എന്ന് സിനിമ വിമർശനാത്മകമായിചോദ്യംചെയ്യുന്നു.
    ലോംഗ്‌ഷോട്ടിൽ കടൽതീരത്തുകൂടി ഒരു ശവമഞ്ചഘോഷയാത്ര പൂർണമായി കടന്നുപോകുന്നതാണ് സിനിമയുടെ ആദ്യദൃശ്യം. സിനിമയുടെ ടൈറ്റിൽ കാർഡുംഘോഷയാത്രയിലെ അവസാന മനുഷ്യനും കടന്നുപോകുന്നത്രയുംനേരം ക്യാമറയും ചലിക്കുന്നില്ല. ഈഘോഷയാത്ര ദൂരെനിന്ന് ഇമവെട്ടാതെനോക്കിനിൽക്കുന്നവരായി മാറുന്നു നമ്മളും.
    ദൃശ്യപരിചരണ സമീപനത്തിലെ മികവാണ് ഈ.മ.യൗവിനെവേറിട്ടുനിർത്തുന്നതിൽ പ്രധാനം. ലാറ്റിൻ അമേരിക്കൻ സിനിമകളിൽ കണ്ടുശീലിച്ച ഇരുണ്ട നിറങ്ങളും കടലിനും അനുബന്ധ ഭൂഭാഗത്തിനും ഗൃഹാന്തരീക്ഷത്തിനും നൽകുന്ന കളർടോണുകളും ഫ്രെയിമുകളും സിനിമയുടെ കാഴ്ചവിതാനം വലുതാക്കുന്നു. കടലോരത്തും ഒരു മരണവീട്ടിലും മാത്രമായി നിലകൊണ്ടിട്ടും ക്യാമറ അത്രമാത്രം സംവേദനാത്മകമാണ്. വിരസമായ ഒരു വിഷ്വൽപോലും കണ്ടെടുക്കാനാകാത്ത ഫ്രെയിമുകൾ ഓരോന്നും സമ്പന്നവും പുതുമയുള്ളതുമാണ്. ഒരു മണിക്കൂർ 55 മിനിറ്റ് ദൈർഘ്യമുള്ള സിനിമയുടെ 80 ശതമാനവും രാത്രിദൃശ്യങ്ങളാണ്. ബാക്കിയുള്ള പകൽനേരങ്ങളിലാട്ടെ സ്‌ക്രീനിലാകെ നിറഞ്ഞ് ആർത്തലയ്ക്കുന്ന മഴയും. ഷൈജു ഖാലിദിന്റെ മികവുറ്റ ക്യാമറക്കണ്ണിലേക്കുള്ള പൊൻതൂവലാണ് ഈ ചിത്രം.
    ഈ.മ.യൗവിൽ മാജിക്കൽ റിയലിസത്തിന്റെ സാധ്യത ലിജോ പരീക്ഷിക്കുന്നത് കൗതുകകരമാണ്. കടലോരത്തെ ചില മനുഷ്യർക്ക് സവിശേഷ സ്വഭാവങ്ങളും ദൈവികതയും നൽകുമ്പോൾ അതിൽ രണ്ടു മനുഷ്യർ ചുറ്റുപാടുകളെ മറന്ന് സദാസമയം ചീട്ടുകളിയിൽ ശ്രദ്ധകേന്ദ്രീകരിച്ച് തുടരുന്നു. ഒറ്റ ദിവസം ആദേശത്ത് സംഭവിക്കുന്ന മരണങ്ങളും (ഒരു നായ ഉൾപ്പെടെ), ദിനാന്തത്തിൽ അവരെ വഹിച്ച് കൊണ്ടുപോകാൻ തീരത്തെത്തുന്ന രണ്ട് നൗകകളുമെല്ലാം ഈ മാജിക്കിന് ദൃഷ്ടാന്തമാണ്.
   
            ചെമ്പൻ വിനോദിന്റെ ഈശി എന്ന കഥാപാതത്തിന് പകർന്നാടാൻ വലിയ സ്‌പേസാണ് ഈ.മ.യൗ നൽകുന്നത്. അസാധാരണമായ മെയ്വഴക്കത്തോടെ ചെമ്പൻ അത് ഗംഭീരമാക്കുകയും ചെയ്തു. ചെമ്പന്റെ കരിയർ ബെസ്റ്റ് എന്ന നിലയിൽ ഈ കഥാപാത്രം ചർച്ചചെയ്‌തേക്കാം. വിനായകന്റെ അയ്യപ്പൻ എന്ന വാർഡ് മെമ്പർ കഥാപാത്രവും മറിച്ചല്ല. ശരീരഭാഷ കൊണ്ട് നമുക്ക് പരിചിതമായ ചുറ്റുപാടിലെ മനുഷ്യരായി മാറാൻ സാധിക്കുന്ന അഭിനയപാടവമാണ് ഈ നടന്മാർക്കുള്ളത്. അവർക്ക് എളുപ്പത്തിൽ ഇത്തരം കഥാപാത്രങ്ങളായി മാറാൻ സാധിക്കുന്നു. ബിംബങ്ങളാക്കപ്പെട്ട താരശരീരങ്ങൾക്ക് സാധിക്കാതെപോകുന്നതും ഈ പകർന്നാട്ടം തന്നെ. ഈ ചിത്രത്തിലെ പ്രകടനം കൊണ്ട് കഴിഞ്ഞ വർഷത്തെ സംസ്ഥാന അവാർഡ്‌നേടിയപോളി വിത്സന്റെ പ്രകടനമാണ് അസാധാരണമായ മറ്റൊന്ന്. ക്യാമറയ്ക്കു മുന്നിലാണെന്ന് മറന്നുപോകുന്ന പ്രകടനത്താൽ കാണികളെപ്പോലും ഒരു മരണവീട്ടിൽ അകപ്പെടുത്താൻ ഇവർക്കാകുന്നു. ദിലീഷ്‌പോത്തന്റെ പള്ളീലച്ചൻ കഥാപാത്രം കൂടി മാറ്റിനിർത്തിയാൽ ഈ.മ.യൗവിൽ അഭിനയിച്ച ബാക്കിയെല്ലാവരും പുതിയ ആളുകളാണ്. അങ്കമാലി ഡയറീസിൽ 84 പുതുമുഖങ്ങളെ ഏറെ പരിചയസമ്പന്നരെപ്പോലെ അഭിനയിപ്പിച്ച് അഭിനന്ദനംനേടിയ ലിജോ ഈ.മ.യൗവിൽ പരിചയപ്പെടുത്തുന്ന പുതുമുഖങ്ങളും ഇതേ മികവ് തുടരുന്നു. വാവച്ചൻ(കൈനകരി തങ്കരാജ്), മകളും മരുമകളുമായി എത്തുന്ന കഥാപാത്രങ്ങൾ തുടങ്ങി ആ കടലോര ഗ്രാമത്തിലെ അന്തേവാസികളായി എത്തുന്ന ഓരോ മനുഷ്യരും കടലോരത്തുനിന്ന്‌നേരെ ക്യാമറയ്ക്കു മുന്നിലേക്ക് നടന്നുവരുന്നവരെപ്പോലെ സ്‌കീനിൽ ജീവിക്കാൻ പ്രാപ്തിനേടിയവരാണ്.    
     
              പി.എഫ് മാത്യൂസാണ് ഇ.മ.യൗവിന് തിരക്കഥയും സംഭാഷണവും ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നത്. കൊച്ചി ഉൾപ്പെടുന്ന മദ്ധ്യകേരള തീരദേശത്തെയും ലാറ്റിൻ ക്രൈസ്തവർക്കിടയിലെ സവിശേഷമായ ഭാഷാശൈലിയെയും ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയുള്ള ഇ.മ.യൗവിന്റെ സംഭാഷണവും ഏറെ പുതുമയുള്ളതാണ്.
    ലിജോയുടെ സ്ഥിരം സംഗീതസംവിധായകനായ പ്രശാന്ത് പിള്ള ഈ.മ.യൗവിന് നൽകുന്ന പശ്ചാത്തലസംഗീതം സിനിമയുടെ ആസ്വാദനക്ഷമതയെ തെല്ലൊന്നുമല്ല സഹായിക്കുന്നത്. രംഗനാഥ് രവിയാണ് സൗണ്ട് ഡിസൈൻ. ക്രിസ്ത്യൻമത പശ്ചാത്തലവും ആചാരങ്ങളും ജീവിതരീതിയും സംഗീതത്തോട് ഇഴചേർന്നാണ് ഈ.മ.യൗവിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. ആമേനിൽ എസ്തപ്പാനാശാനുംസോളമനും വായിച്ച ക്ലാർനെറ്റിന്റെ താളവും മുഴക്കവും അങ്കമാലി ഗീവർഗീസ് പുണ്യാളന്റെ അൾത്താരയിൽ തൊട്ട് ചെല്ലാനം കടപ്പുറത്തെ വാവച്ചന്റെ വീട്ടിലേക്കെത്തുന്നു. അങ്ങനെയാ സംഗീതം മരണത്തെപ്പോലും ഏറ്റവും സർഗാത്മകമാക്കുന്നു.

സ്ത്രീശബ്ദം, 2018 ജൂൺ